6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun ikincil mevzuatı kapsamında yer alan Kar Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğ, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 09.08.2012 tarihli 28379 nolu resmi gazete de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

6102 sayılı Yeni TTK’nın 509, 565 ve 644.maddelerine istinaden yayımlanan tebliğ ile Sermaye Piyasası Kanununa tabi olmayan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler kapsama alınmıştır.

A. Kar payı avansı dağıtımı yapılabilmesi için;

a) Genel kurulca karar alınması,

b) Üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre kâr edilmiş olması

gerekmektedir.

B. Şirket genel kurulunca alınacak kararın içeriğinde yer alması gereken ve genel uygulama açısından aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

1-Hesap dönemi sonunda, kar payı avansını karşılayacak tutarda kar oluşmaması durumunda;

a) Net dönem karını aşan kar payı avanslarının varsa önceki yıla ait bilançoda yer alan serbest yedek akçelerden mahsup edilmesi,

b) Serbest yedek akçelerin karşılayamaması durumunda ise fazla ödenmiş kar payı avanslarının yönetim organın ihtarı üzerine ortaklardan tarafından iade edilmesi

gerekmektedir.

2-Hesap dönemi sonunda zarar oluşmuşsa;

a) Varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçeler öncelikle oluşan zararın mahsubunda kullanılacak,

b) Bu akçelerin oluşan zararı karşılayamaması halinde dönem içinde dağıtılan kâr payı avanslarının tamamı yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edilecektir.

c) Genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin, dönem zararından mahsubu sonrasında bakiye serbest yedek akçe tutarından dağıtılan kâr payı avansları indirilecektir.

d) İndirim işlemi sonucunda dönem içinde dağıtılan kâr payı avansı tutarının bakiye serbest yedek akçe tutarını aşması halinde ise aşan kısmının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edilmesi gerekecektir.

C.Genel Kurulca Alınacak Kararlarda Toplantı ve Karar Sayısı ile Mahsup Şartı

1-Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde;

Sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda hazır olması, bu nisabın toplantı süresince korunması ve toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde kullanılmış olması gerekmektedir.

2-Limited şirketlerde;

Toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde olması gereklidir.

3-Mahsup Şartı

Genel kurulca kâr payı dağıtılmasına ve kâr payı avansı ödenmesine karar verilebilmesi için öncelikle hesap dönemi öncesinde ödenen kar payı avanslarının ait olduğu yılın net dönem karından mahsup edilmesi şarttır.

D. Dağıtılacak Kar Payı Avansı Tutarı

Oluşan ara dönem karından, kar payı avansı dağıtılabilmesi için sırasıyla;

a) Geçmiş yıl zararlarının tamamı,

b) Vergi ve mali karşılıklar

c) Kanunlara ve sözleşmeye göre ayrılacak yedek akçe karşılıkları

d) Varsa imtiyazlı pay sahipleri, intifa senedi sahipleri ve kara katılan diğer kimseler

için ödenecek tutarlar düşüldükten sonra kalan bakiyenin yarısı dağıtılabilecektir. İzleyen ara dönem veya dönemlerde de kar oluşması durumunda önceden ödenen kar payı avanslarının da indirilmesi gerekecektir.

E.Kar Payı Avansı Ödemelerinde Dikkat Edilecek Hususlar

a)Kar payı avansı ortaklara payları oranında ödenecektir.

b)İntifa senedi sahiplerine, ortak olmayan yönetim organı üyelerine ve ortaklar dışında kâra katılan diğer kimselere kâr payı avansı ödenmeyecektir.

c)Eğer ortakların sermaye taahhüt borçları dışında şirkete borcu varsa kar payı avansı dağıtımında öncelikle bu borç mahsup edilecektir.

F.Bir hesap döneminde kâr payı avansı dağıtan ve ardından sermaye artırımı gerçekleştiren şirket, aynı hesap döneminde tekrar kâr payı avansı dağıtmak istediğinde aşağıda belirtilen hususlara uymak durumundadır.

a)Sermaye artırımı sonrasında yapılacak kâr payı avansı ödemesinde, yeni ortaklara öncelik verilecektir.

b) Söz konusu öncelik, eski ve yeni ortakların dönem içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitleninceye kadar devam edecektir.

c) Eski ve yeni ortakların hesap dönemi içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitlendikten sonra, kalan kâr payı avansı tutarı veya bir sonraki ara hesap döneminde ödenecek kâr payı avansı tutarı mevcut ortaklara payları nispetinde ödenecektir.

G.Kar Payı Avansı İşlemlerinde Yönetim Organının Görevleri

Anonim şirketlerde yönetim kurulu, limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulu, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yönetici veya yöneticiler kar payı avans dağıtımı ile ilgili olarak sırasıyla aşağıdaki görevler yerine getireceklerdir.

1. Kâr payı avansı dağıtımına ilişkin rapor hazırlanacak ve bu raporda;

a) Ara dönem finansal tabloların dürüst resim ilkesine uygun olarak hazırlandığını,

b) Dağıtılacak kâr payı avansı tutarının tebliğin 7.maddesine uygun olarak hesaplandığını,belirteceklerdir.

Yapılan hesaplamalara ve diğer şartların yerine getirilmiş olduğuna dayanak teşkil eden belgeler bu rapora ek yapılacaktır.

2. Raporda tespit edilen kâr payı avansının ortaklara ödenmesine ve bu ödemelerin yapılma usulüne ilişkin karar alınacaktır.

3. Kâr payı avansı tutarları tebliğin 8. maddesine uygun olarak kararı izleyen en geç 6 hafta içerisinde ödenecektir.

Hamiline yazılı pay senedi sahiplerine kâr payı avansı ödenirken gerekli güvencenin alınması ve tebliğin 6. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen kar ve zarar durumlarına göre fazladan ödenen kâr payı avanslarının ortaklardan tahsil edilerek şirkete iadesine ilişkin işlemler yönetim organınca yerine getirilecektir.

H.Kar Payı Avansına İlişkin Geçiş Hükümleri

2012 yılına ilişkin hesap döneminde kâr payı avansı dağıtacak şirketler, avans tutarının hesaplanmasında 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre düzenlenen bilançoları esas alacak ve düzenlenecek raporda, kâr payı avansı dağıtımına dayanak oluşturan ara dönem bilançosunun gerçeğe uygun olarak düzenlendiğini belirtileceklerdir.

İ. Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından

Bilindiği üzere Danıştay 4.Daire Başkanlığının 18.10.2007 tarih ve 2007/2364 Esas No.lu kararı ile 03.04.2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 15.6.6 bölümü yani avans kar payı dağıtımının yürütmesi durdurulmuştu.

Avans kar payı dağıtımı ile ilgili hususlar daha sonra 6 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 20.maddesiyle aşağıdaki şekilde yeniden tanzim edilmiştir. Buna göre;

a) Kurumlar vergisi mükelleflerince avans kâr payı dağıtımı yapılması halinde, dağıtılan kâr payları üzerinden elde edenin hukuki niteliğine göre vergi kesintisi yapılacaktır.

b) Kurum ortakları açısından elde etme, yıllık safi kazancın kesinleşip avansın dağıtılacak kardan mahsup edilerek nakden ve hesaben ödeneceği tarih olacaktır.

c) Kesilen vergiler, avans kâr payı dağıtımının yapıldığı aya ait muhtasar beyanname ile beyan edilecektir.

d) Aşağıda belirtilen istisnai durumlar haricinde kâr payı avansı dağıtılması ile ilgili olarak transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanmayacaktır.

e) Kar payı avansı dağıtımına ilişkin transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümlerinin uygulanması için,

· Hesap dönemi itibarıyla zarar doğması,

· Veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kârdan düşük çıkması gerekmektedir.

f) Aynı husus, birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işlerinin bitiminde zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kârdan düşük olması halinde de geçerli olacaktır. Yıllara sari inşaat ve onarım işlerinde dağıtılabilecek avans kâr payı tutarlarından;

· Devam eden işlerin gerçekleşen maliyet ve hak edişleri arasındaki müspet farklar,

· Kesinti suretiyle ödenen vergiler,

· Varsa geçmiş yıl zararlarının tamamı ile kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılmak zorunda olan yedek akçeler

düşüldükten sonra kalan kısmın yarısı üzerinden hesaplama yapmaları gerekmekte olup bu hesaplama için ayrıca bilanço düzenlemelerine gerek yoktur.

6102 sayılı TTK’nın yürürlüğe girmeden önce ortakların şirketten borçlanma konusunda ortaya koyduğu ağır ceza hükümlerinin eleştirilmesi bu hususa ilişkin maddelerde değişikliğe gidilmesine neden olmuştu. Netice de gerek ticari hayatın gerçekleri gerekse özel hayatın idamesi ve sürekliliği açısından şirket ortaklarının şirketten borçlandığı hepimizin bildiği bir gerçekti. Getirilen uygulama ile şirket ortaklarının oluşan ara dönem karından avans alması finansal tablolar ve dolayısıyla denetim açısından dürüst resim ilkesi gereği olması gereken bir husustu.

Burada dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise şirketlerin bütçe ve karlılık analizlerini iyi yapmaları gereğidir. Şirketlerin bütçe, muhasebe ve finans birimlerince şirketin bulunduğu sektör, coğrafi şartlar, mevzuattaki değişiklikler, ekonomik ve sosyal gelişmeler vb. birçok kriteri bir araya getirerek kapsamlı bir çalışma yapmaları ve yıl sonunda oluşacak kar veya zarar durumunu gereceğe en yakın bir biçimde ortaya koymaları gerekmektedir. Aksi takdirde yıl sonunda oluşan karın avans tutarından düşük kalması veya zarar oluşması durumunda transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri ile karşı karşıya kalacaklarını ve alınan avansların iade edilmesi gerekeceğini bilmelidirler.Kaynak:muhasebetr

Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:

KÂR PAYI AVANSI DAĞITIMI HAKKINDA TEBLİĞ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, şirketlerin kâr payı avansı dağıtımında uyacakları usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olmayan anonim şirketler ile limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketleri kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 509 uncu maddesinin üçüncü fıkrasına, 565 inci maddesinin ikinci fıkrasına ve 644 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;

a) Kanun: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununu,

b) Kâr payı: Net dönem kârı veya serbest yedek akçeler üzerinden ortaklara ve kâra katılan diğer kimselere genel kurulca dağıtılmasına karar verilen tutarı,

c) Kâr payı avansı: Kâr payından mahsup edilmek üzere ara dönem finansal tablolara göre oluşan kârlar üzerinden bu Tebliğ hükümlerine göre hesaplanan tutarı,

ç) Ortak: Anonim şirketlerin pay sahiplerini, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ortaklarını,

d) Serbest yedek akçe: Genel kanuni yedek akçelerin sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşan kısmı ile Kanun ve sözleşme gereği ayrılanlar dışında genel kurulca ayrılmasına karar verilen yedek akçeleri,

e) Şirket: 2499 sayılı Kanuna tabi olmayan anonim şirketler ile limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketleri,

f) Sözleşme: Anonim şirketler ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin esas sözleşmesini, limited şirketlerin şirket sözleşmesini,

g) Yönetim organı: Anonim şirketlerde yönetim kurulunu, limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunu, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticiyi veya yöneticileri,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Kâr Payı Avansı Dağıtım Esasları

Kâr payı avansı dağıtım şartları

MADDE 5 – (1) Şirketlerin kâr payı avansı dağıtabilmeleri için, şirket genel kurulunca kâr payı avansı dağıtılmasına ilişkin karar alınması ve kâr payı avansı dağıtılacak hesap döneminde hazırlanan üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre kâr edilmiş olması gereklidir.

Şirket genel kurulunca alınacak kararın içeriği

MADDE 6 – (1) Şirket genel kurulunca kâr payı avansı dağıtımına karar verildiği durumda bu kararda ayrıca aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur.

a) İlgili hesap dönemi sonunda, yıl içinde dağıtılan kâr payı avansını karşılayacak tutarda net dönem kârı oluşmaması durumunda, net dönem kârını aşan kâr payı avanslarının varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan serbest yedek akçelerden mahsup edileceği, serbest yedek akçe tutarının da dağıtılan kâr payı avanslarını karşılayamaması halinde fazla ödenmiş olan kâr payı avanslarının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği,

b) İlgili hesap dönemi sonunda zarar oluşması durumunda;

1) Varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin öncelikle oluşan zararın mahsubunda kullanılacağı, bu akçelerin oluşan zararı karşılayamaması halinde dönem içinde dağıtılan kâr payı avanslarının tamamının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği,

2) Genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin, oluşan dönem zararından mahsubu sonrasında bakiye serbest yedek akçe tutarının dağıtılan kâr payı avanslarından indirileceği, indirim işlemi sonucunda dönem içinde dağıtılan kâr payı avansı tutarının bakiye serbest yedek akçe tutarını aşması halinde ise aşan kısmının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği.

(2) Birinci fıkrada belirtilen hususlar, kâr payı avansı dağıtılacak hesap dönemi içinde yapılacak genel kurul toplantısında karara bağlanır. Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, genel kurulca bu yönde karar alınabilmesi için sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda hazır olması, bu nisabın toplantı süresince korunması ve toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde kullanılmış olması, limited şirketlerde ise toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde olması gereklidir.

(3) İlgili hesap dönemi öncesinde ödenen kâr payı avanslarının, ilgili olduğu yılın net dönem kârından mahsup edilmesi şarttır. Bu işlem yapılmadan, şirket genel kurulunca kâr payı dağıtılmasına ve kâr payı avansı ödenmesine karar verilemez.

Dağıtılacak kâr payı avansı tutarı ve hesaplanması

MADDE 7 – (1) Dağıtılacak kâr payı avansı; varsa geçmiş yıllar zararlarının tamamının, vergi, fon ve mali karşılıkların, kanunlara ve sözleşmeye göre ayrılması gereken yedek akçelerin, varsa imtiyazlı pay sahipleri, intifa senedi sahipleri ve kâra katılan diğer kimseler için ayrılacak tutarların, oluşan ara dönem kârından indirilmesi suretiyle hesaplanır. Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez.

(2) Aynı hesap dönemi içinde izleyen ara dönemlerde de kâr oluşması halinde dağıtılacak kâr payı avansı tutarı birinci fıkrada belirtilenlerin yanı sıra önceki ara dönem veya dönemlerde ödenmiş olan kâr payı avansı tutarları da indirilerek hesaplanır. Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez.

Kâr payı avansı ödemeleri

MADDE 8 – (1) Kâr payı avansı, dağıtım tarihleri itibarıyla ortaklara payları oranında ödenir.

(2) Kâr payı avansı, kârdan imtiyazlı paylara imtiyaz dikkate alınmadan ödenir. İntifa senedi sahiplerine, ortak olmayan yönetim organı üyelerine ve ortaklar dışında kâra katılan diğer kimselere kâr payı avansı ödenemez.

(3) Ortakların sermaye taahhüt borçları dışında şirkete borçlu olmaları halinde söz konusu borç ortağa ödenecek kâr payı avansından mahsup edilir.

(4) Bir hesap döneminde kâr payı avansı dağıtan ve ardından sermaye artırımı gerçekleştiren şirket, aynı hesap döneminde tekrar kâr payı avansı dağıtmak istediğinde aşağıda belirtilen esaslara uyar.

a) Sermaye artırımı sonrasında yapılacak kâr payı avansı ödemesinde, yeni ortaklara öncelik verilir.

b) Söz konusu öncelik, eski ve yeni ortakların dönem içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitleninceye kadar devam eder.

c) Eski ve yeni ortakların hesap dönemi içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitlendikten sonra, kalan kâr payı avansı tutarı veya bir sonraki ara hesap döneminde ödenecek kâr payı avansı tutarı mevcut ortaklara payları nispetinde ödenir.

Kâr payı avansı işlemlerinde yönetim organının görevleri

MADDE 9 – (1) Genel kurul tarafından kâr payı avansı dağıtılmasına karar verilmesi ve ara dönem finansal tablolara göre de kâr edilmiş olması halinde şirket yönetim organınca sırasıyla aşağıdaki görevler yerine getirilir.

a) Kâr payı avansı dağıtımına ilişkin rapor hazırlanır ve bu raporda;

1) Kâr payı avansı dağıtımına dayanak oluşturan ara dönem finansal tabloların Kanunun 515 inci maddesinde belirtilen dürüst resim ilkesine uygun olarak hazırlandığı,

2) Dağıtılacak kâr payı avansı tutarının 7 nci maddeye uygun olarak hesaplandığı,

belirtilir. Yapılan hesaplamalara ve diğer şartların yerine getirilmiş olduğuna dayanak teşkil eden belgeler bu rapora ek yapılır.

b) Raporda tespit edilen kâr payı avansının ortaklara ödenmesine ve bu ödemelerin yapılma usulüne ilişkin karar alınır.

c) Kâr payı avansı tutarları 8 inci maddeye uygun olarak kararı izleyen en geç 6 hafta içerisinde ödenir.

(2) Hamiline yazılı pay senedi sahiplerine kâr payı avansı ödenirken gerekli güvence yönetim organı tarafından alınır.

(3) 6 ncı maddenin birinci fıkrasında belirtilen durumların ortaya çıkması halinde fazladan ödenen kâr payı avanslarının ortaklardan tahsil edilerek şirkete iadesine ilişkin işlemler yönetim organınca yerine getirilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Kâr payı avansı hesaplama tablosu

MADDE 10 – (1) Dağıtılacak kâr payı avansı tutarının hesaplanmasına ilişkin tablo ek-1’de yer almaktadır.

Geçiş hükümleri

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 2012 yılına ilişkin hesap döneminde kâr payı avansı dağıtacak şirketler, avans tutarının hesaplanmasında 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre düzenlenen bilançoları esas alır. 9 uncu madde uyarınca düzenlenecek raporda, kâr payı avansı dağıtımına dayanak oluşturan ara dönem bilançosunun gerçeğe uygun olarak düzenlendiği belirtilir.

Yürürlük

MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 12 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı yürütür.

Ek-1

KÂR PAYI AVANSI TUTARININ HESAPLANMASINA İLİŞKİN TABLO

Yorumlar